پنکه دایسون که به آن پنکه بدون تیغه یا پنکه خنک‌کننده بدون پره نیز گفته می‌شود، نوعی پنکه است که بدون استفاده از پره‌های معمولی هوا را به جریان می‌اندازد. این نوع پنکه‌ها اغلب توسط شرکت دایسون (Dyson) تحت عنوان “Air Multiplier” شناخته می‌شوند.
پنکه بدون پره از تکنولوژی هوای متراکم و متراکم سازی هوا برای ایجاد جریان هوایی استفاده می‌کند. به جای اینکه هوا را از طریق پره‌ها حرکت دهد، هوا از طریق یک دستگاه مخفی‌شده در پایه پنکه جذب و سپس از یک بازوی منعطف به صورت مرکزی به بیرون پخش می‌شود.
پنکه‌های بدون پره، از یک فناوری خاص برای ایجاد جریان هوا استفاده می‌کنند. در زیر مراحل کلی کارکرد یک پنکه بدون پره را توضیح می‌دهیم:
- مکش هوا: در پایه پنکه، یک موتور کوچک و پرقدرت وجود دارد که هوا را از طریق ورودی‌های هوا در پایین دستگاه مکیده و به داخل می‌کشد.
- افزایش فشار هوا: هوای مکیده شده به داخل یک سیستم کانال‌های مخفی در پایه دستگاه هدایت می‌شود و فشار هوا را افزایش می‌دهد.
- خروجی هوا از شکاف: هوای فشرده شده سپس به سمت بالای دستگاه هدایت شده و از طریق یک شکاف باریک و طولانی که در اطراف حلقه یا بدنه دایره‌ای شکل پنکه قرار دارد، به بیرون پرتاب می‌شود.
- ایجاد جریان هوا (تقویت کننده هوا): وقتی هوا از شکاف خارج می‌شود، به دلیل پدیده‌ای به نام “اثر کوآندا “، هوای مجاور را با خود می‌کشد. این اثر باعث می‌شود که هوای بیشتری (تا 15 برابر هوایی که موتور واقعاً مکیده است) از پشت و اطراف پنکه به جریان هوای اصلی اضافه شود که نتیجه آن، جریان هوای قوی و یکنواخت است.
- تنظیم جریان هوا: کاربران می‌توانند جریان هوا پنکه بدون پره را تنظیم کنند. معمولاً با استفاده از یک دکمه یا ریموت کنترل که سرعت موتور را کنترل می‌کند.
این فناوری نه تنها یک جریان هوای خنک و ملایم ایجاد می‌کند، بلکه از نظر طراحی نیز بسیار جذاب است و ایمنی بیشتری نسبت به پنکه‌های سنتی با پره‌های متحرک دارد.